Պահպանենք ու ապրեցնենք մեր պատմական հիշողությունը

1985 թվականին էկրանավորվեց մեր ազգի պայքարի, մաքառումների ու վերածննդի մարմնավորումը դարձած՝ Ֆրանց Վերֆելի «Մուսա լեռան 40 օրը» վեպը. արվեստագետներ` բեմադրող ռեժիսորներ Գրիգոր Չալիկյանն ու Հերբերտ Գասպարյանը, բեմադրող օպերատոր Բորիս Պետրոսյանն ու բեմադրող նկարիչ Աշոտ Համբարձումյանը ստեղծեցին մի ոգեղեն, էպիկական հեռուստաներկայացում, որը սերունդներին է փոխանցում Մուսա լեռան հերոսամարտի պատմական-գաղափարական դասերը։

-Ազատությունը զենքի ծայրին է,-սա էր Մուսա լեռան հերոսամարտի դասերից մեկը:

Վասն հավատի ու հայրենյաց պայքարելու ոգին հայ ժողովրդի մեջ չմարեց անգամ այն ժամանակ, երբ Հայոց ցեղասպանության պատճառով կորցրեցինք Արևմտյան Հայաստանը:

Պատմության էջերում քանի՞ օրինակ կգտնենք, որ մի ժողովուրդ, իր պատմական բնօրրանում ենթարկվելով ցեղասպանության և հայրենազրկման, դեռ կարողանում է մաքառել թշնամու դեմ և հաղթել:

1918 թվականի Մայիսյան հերոսամարտերը մեր պատմության ոսկե էջերից են, երբ Սարդարապատի, Բաշ-Ապարանի, Ղարաքիլիսայի ճակատամարտերում հաղթելով ցեղասպան թշնամուն` մեր պապերը կերտեցին Հայաստանի Առաջին հանրապետությունը` գրեթե մեկ հազարամյակ տևած դադարից հետո վերածնունդ տալով Հայոց պետականությանը:

1918 թվականի Մայիսյան հերոսամարտերի այս օրերին հատկապես մեր պատմության էջերը ոչ մի վայրկյան մոռանալու իրավունք չունենք։

Մեր գոյապայքարը շարունակվում է հանուն Արցախը թշնամուց վերաազատագրելու։ Դա մեզ համար անվախճան ճանապարհ է, որը շարունակվելու է այնքան ժամանակ, քանի դեռ չի հաստատվել պատմական արդարությունը:

Առաջարկում եմ ևս մեկ անգամ դիտել ու հիշել մեր պատմության հարյուրամյա դասերը:

Դիտենք 5 մասից բաղկացած այս հեռուստաներկայացումը ու հիշենք, որ մենք ոչ միայն Մուսա լեռան հերոսամարտի, այլև Սարդարապատի, Բաշ -Ապարանի, Ղարաքիլիսայի պատմական ճակատամարտերի մասնակից մեր նախնիների ժառանգներն ենք։ Հիշենք ու ամուր պահենք մեր Կենաց ծառի արմատը:

Մուսա լեռան հերոսամարտից անցել է 110 տարի։ Եվ մեր` սերունդներիս պատմական հիշողության մեջ պիտի ապրեն նաև այն գործիչները, ովքեր պայքարում էին հայ ժողովրդի իրավունքների համար։

Հետաքրքիր զուգադիպությամբ հենց այս օրերին ` Ֆրանսիայի բարձրաստիճան պատվիրակության Հայաստան կատարած այցի շրջանակում, Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիրում տեղի ունեցավ ֆրանսիացի ծովակալ Լուի Դարթիժ դյու Ֆուռնեի հուշաքարի հանդիսավոր բացումը՝ ի նշան երախտագիտության և Մուսա Լեռան հերոսամարտի 110- ամյակի:

Լուի Դարթիժ դյու Ֆուռնեն եղել է այն ռազմական գործիչը, ով 1915 թ. Մուսա Լեռան հերոսամարտի ժամանակ զբաղեցրել է ֆրանսիական արևելյան նավատորմի փոխծովակալի պաշտոնը և, չսպասելով ֆրանսիական կառավարության հրահանգին, որոշում է կայացրել օգնության հասնել անհավասար պայքարի մեջ գտնվող մուսալեռցիներին, ինչի շնորհիվ 4000-ից ավելի մուսալեռցիներ փրկվել են և տեղափոխվել Եգիպտոս՝ Պորտ Սաիդ։

Այսուհետև Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիրի պատին, ի թիվս հայ ժողովրդի բարեկամների, կարդալու ենք նաև ծովակալ Ֆուռնեի անունը։

Միջոցառմանը ներկա էին նրա ընտանիքի ժառանգները:

Հասմիկ ՊՈՂՈՍՅԱՆ

Հ.Գ.

Ներկայացման հղումը՝ https://www.youtube.com/watch?v=5kfRt3DI3vg

Մեկնաբանություններ